Bedrijventerreinen zijn vaak de meest onaantrekkelijke plekken. Veel grijs, weinig groen. De verstening op industrieterreinen is niet alleen oerlelijk, het zorgt er ook voor dat klimaatverandering er erg goed merkbaar is. Deze gebieden lopen extra risico als het gaat om de gevolgen van hitte, maar ook extreme neerslag. Ruim 3.000 bedrijventerreinen in Nederland vormen een belangrijk deel van het bebouwde oppervlak – circa 30%1. Daarvan bestaat slechts 1 procent uit ‘natuurlijke elementen’.2 Op bedrijventerreinen en kantoorparken is veel verbetering te behalen met vergroening en klimaatadaptieve maatregelen. Een impuls van €49 miljoen uit het Nationaal Groeifonds, aangevuld met €26 miljoen aan cofinanciering zal hier verandering in moeten brengen.
Grijs en versteend
Verstening is het grootste probleem op bedrijfsparken. Als regen op tegels of geasfalteerde grond valt, wordt het niet opgenomen door de grond. Dit veroorzaakt wateroverlast en dat leidt weer tot veel schade . Door klimaatverandering komen er steeds vaker hevige regenbuien die het riool niet aan kan. Daarnaast neemt de hittestress door verstening toe. Stenen houdt warmte langer vast en zorgt ervoor dat warmte niet weg kan, zoals in een groene omgeving. Het bedrijventerrein verandert in een hitte-eiland. Hierdoor moeten airco’s harder werken en stijgt het energieverbruik. Werken in een warme omgeving is ook niet prettig voor medewerkers. Zij krijgen hoofdpijn en raken oververhit. Ook dieren mijden een versteende omgeving. Hierdoor neemt de biodiversiteit niet alleen op bedrijventerreinen sterk af, maar worden ook vliegroutes van vogels en insecten naar parken en groenstroken in de binnenstad afgesneden.
De nationale hittestresskaart, gemaakt door Witteveen+Bos in samenwerking met de WUR en stichting Climate Adaptation Services, biedt snel inzicht in de ‘hotspots’.
De toekomst van bedrijventerreinen
Ondanks dat bedrijventerreinen geen fijne werkomgeving zijn, zijn ze wel de werklocatie van zo’n 30 procent van alle banen in het land.3 Dus is het hoog tijd om ze om te toveren tot een klimaatbestendige en gezonde werkomgeving!
De beste en meest eenvoudige oplossing is: vergroening. Groene daken zorgen ervoor dat regenwater vertraagd wordt afgevoerd. Hierdoor zal er minder wateroverlast zijn. Naast waterbuffer hebben groene daken ook een verkoelend effect. Het blijft koeler in het gebouw, omdat zonlicht niet direct op de dakbedekking komt. Wat er ook weer voor zorgt dat de dakbedekking langer mee gaat. Ook groene gevels hebben een warmte-reducerend effect. Voor het binnenklimaat betekent dit dat de airco 33% minder hard hoeft te werken, wat leidt tot energiebesparing. Ook verliest een bedrijfspand 30% minder warmte, als een groene gevel is aangebracht4 De natuurlijke luchtzuiverende werking van planten, zorgt ook dat de luchtkwaliteit een stuk beter wordt.
Bedrijventerreinen liggen vaak tussen woon- en natuurgebieden. Door bedrijventerreinen om te toveren in groene kantoorparken, bevorder je de biodiversiteit. Denk maar aan een ecoduct over de snelweg, die ervoor zorgt dat dieren van het ene naar het andere natuurgebied kunnen komen. Zo werkt het ook met vogels, bijen en andere insecten. Het een belangrijke tussenstop om van natuurgebied naar de stad te komen en andersom. En als er genoeg groen is kunnen ze hier ook verblijven.
IVN Natuureducatie is het initiatief ‘Werklandschappen van de Toekomst’ gestart. In samenwerking met meerdere partijen willen ze met dit programma toewerken naar klimaatadaptatie op bedrijventerreinen. Het bedrijventerrein moet een aantrekkelijke werklocatie zijn waar medewerkers graag komen. Helemaal nu veel mensen gewend zijn geraakt aan thuiswerken, zal er iets gedaan moeten worden om kantoren weer aantrekkelijk te maken.
Lees meer over dit thema in de blog ‘Hoe maken we van kantoor weer een aantrekkelijke werkplek voor de werknemer?’
Verdere verduurzaming
Groene daken en groene gevels zijn goed toe te passen op de kantoorpanden en zijn daarmee een ruimtebesparende oplossing. Is er wel wat meer ruimte op grondniveau, dan zijn er nog verdere maatregelen mogelijk om het hitte-eilandeffect op bedrijventerreinen te dempen. Denk aan wadi’s, een groene greppel waar water tijdelijk in opgeslagen wordt. Maar natuurlijk ook het planten van bomen en inzaaien van bloemenweides. Zo min mogelijk bestraat oppervlak zorgt voor zoveel mogelijk waterinfiltratie in de grond en dat het koeler blijft. De combinatie van meerdere verduurzamingselementen maakt het aantrekkelijker voor de mensen die het kantoorpark bezoeken en voor de mensen die er werken.
Ook zonnepanelen gaan goed samen met vergroening. Door zonnepanelen te combineren met een groendak leveren ze meer rendement op. Zo stelt verzekeraar Interpolis dat een ‘dubbel duurzaam dak’ het rendement van zonnepanelen met 6% toeneemt en het zelfs kan oplopen tot boven de 20%. Verduurzaming is dus niet alleen goed voor het klimaat, maar uiteindelijk ook voor de portemonnee. Een aantrekkelijkere omgeving zal leiden tot een stijgende vastgoedwaarde van de panden.
Naast financiële voordelen als energiebesparing en waardestijging, kan vergroening van een bedrijfspand ook aanspraak maken op diverse subsidies. De overheid heeft de MIA\Vamil regeling in het leven geroepen, waarbij ondernemers fiscaal voordelig kunnen investeren in milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen en technieken, zoals groene daken en groene gevels. Ook op provinciaal en gemeentelijk niveau worden subsidies verstrekt voor duurzame maatregelen. De provincie Gelderland geeft bijvoorbeeld subsidie op het toekomstbestendig maken van bedrijventerreinen. En ook binnen het eerder genoemde initiatief Werklandschappen van de Toekomst is 26 miljoen euro beschikbaar gesteld voor groene, gezonde en klimaatbestendige bedrijventerreinen.
Mooie voorbeelden – van versteend naar levendig
Voorbeelden uit de praktijk zijn er gelukkig al. Hier een aantal bedrijventerreinen en kantoorgebouwen die er beter op geworden zijn door het toepassen van groene gevels:
1 . Park 20|20 Hoofddorp, Nederland
Park 20|20 in Hoofddorp is een groen businesspark waar de mens centraal staat. Gezond en duurzaam in combinatie met hoogwaardige architectuur en innovatieve technologie zijn de pijlers waarop dit bedrijventerrein gebouwd is. Een mooi voorbeeld hiervan is het kantoor van Poly (voorheen Plantronics) Het hele pand is gebouwd op basis van het Cradle-to-Cradle-concept. Dit zie je terug in de prachtige groene gevel aan de buitenkant van het pand. De levende wand is aangevuld met verschillende vlinderkastjes, waarmee ruimte voor biodiversiteit gecreëerd wordt.
2 . Schiphol Trade Park, Nederland
In Hoofddorp is een nieuw circulair bedrijventerrein verrezen, genaamd ABC Square. Bij het ontwerp van deze Business Campus met een oppervlakte van 35.000 m² stond de Cradle-to-Cradle-gedachte aan de basis. Hierbij kunnen alle toegepaste materialen hergebruikt of gerecycled worden. In totaal zijn 8 SemperGreenwalls met een totale oppervlakte van 156m² toegepast aan de voorzijde van een pand. Nog 2 andere bedrijfspanden worden voorzien van hetzelfde groene ontwerp. Het groene gevelsysteem is Cradle-to-Cradle gecertificeerd en past dus perfect binnen de visie van dit bedrijventerrein. Naast de esthetische waarde van het groen, leveren de groene gevels ook een belangrijke bijdrage aan luchtzuivering, verkoeling en verbetering van de lokale biodiversiteit. Het totale ontwerp resulteerde in een BREEAM-NL Excellent certificering.
3 . Greenhouse BXL – Brussel, België
In het Belgische Diegem, vlakbij Brussel Airport, is het kantoorpand van Greenhouse BXL volledig gerenoveerd met duurzaamheid en kwaliteit als belangrijkste criterium. Zowel aan de binnenkant als aan de buitenkant is het pand voorzien van een 270 m² groene gevelbekleding van Sempergreen. Het resultaat is een innovatieve en interactieve business hub, die zowel aantrekkelijk is voor zowel mens als dier.
4 . Julius Klinke – Neuenrade, Duitsland
In het Duitse Neuenrade is het bedrijf Julius Klinke gevestigd. Dit bedrijf heeft een lange traditie op het gebied van bewustzijn, verantwoordelijkheid en inzet voor het milieu. Sinds 2010 wordt het hele bedrijf verwarmd en gekoeld door middel van een warmtepomp. Daarnaast is de buitenkant van het grote magazijn voorzien van een enorme groene gevel van 500 m². Het doel van deze SemperGreenwall is om de producten van marktleider Klinke op een constante temperatuur van max. 18 graden te bewaren zonder extra koeling in de zomer. Deze verticale tuin is inmiddels de thuisbasis van talloze bijen en andere belangrijke insecten.
5 . Logistiek centrum, België
Onderstaand distributiecentrum in België is voorzien van een groene gevel van maar liefst 2.000 m². Vanuit de verte is de groene gevel al duidelijk zichtbaar. De planten leveren een belangrijke bijdrage aan luchtzuivering om het pand en verkoeling in het pand zelf. De levende wand creëert hiermee een aangename werkplek voor de vele werknemers van het distributiecentrum. De SemperGreenwall is voorzien van een geïntegreerd irrigatiesysteem, dat ervoor zorgt dat alle planten van precies de juiste hoeveelheid water en voeding voorzien worden.
6 . Roma – Raamsdonksveer, Nederland
Het bedrijf Roma in Raamsdonksveer, leverancier van onder andere isolatiedeuren, is een voorloper op het gebied van het verduurzamen van hun bedrijfspand. Als een van de allereerste kantoren in Nederland koos Roma voor een groene gevel aan de buitenzijde van hun kantoorpand. En nu, jaren later, is de groene gevel nog altijd een verrijking voor de biodiversiteit in de omgeving van het terrein.
Neem voor meer informatie en advies over het verduurzamen van bedrijventerreinen contact op met een van onze adviseurs.
Bronnen:
